hkkurdistan
سەبارەت بە بەڕیوەچوونی کۆنگرەی دامەزرێنەری رێکخراوی ” کۆنگرەی ئازادی و گۆڕانکاری”
ئۆکتۆبەر: رۆژی ٢٩ی مانگی ڕابردوو کۆنگرەی دامەزرێنەری “کۆنگرەی ئازادی و گۆڕانکاری” لە بەغداد بەڕێوەچوو. ئەگەر بەکورتی رونکردنەوەیەکمان بۆ بدەی سەبارەت بە چۆنیەتی بەڕیوەچوونی کارەکانی کۆنگرەی دامەزرێنەر. بەشداربووان کێ بوون و لەکوێوە هاتبوون؟ ئەو بەڵگەنامانەی کۆنگرەی پەسەندی کردن چی بوون؟ پەیکەرەی رێکخراوەکەتان چۆنە؟
رێبوار عارف: یەکەم کۆنگرەی ڕێکخراوی (کۆنگرەی ئازادی وگۆرانکاری) لە شاری بەغدادی پایتەختی عێراق، بە ئامادەبوونی نزیک بە شەست هەلسوراو و کەسایەتیەکانی بزووتنەوە ناڕەزایەتیە جۆراوجۆرەکان وەک ڕاپەڕینی ئۆکتۆبەر، بزووتنەوەی یەکسانی ژنان و مامۆستایان و کرێکاران، بێکاران، بەرگریکارانی ژینگە، ئەوانەی بەدژی وشککردنی زۆنگاوەکان وەستاون و ئەوانەی لەپێناو ئازادییە سیاسییەکان و یەکسانی و دژی جیاکاری نەتەوەیی دەجەنگن. لە کەشێکی پڕ لە جۆش و خرۆش و شۆڕشگێڕانەدا کە لە زیاتر لە ٢٠ شاری عێراق و کوردستانەوە هاتبوون، لەم کۆنگرەدا لە ٢٩ی ئۆکتۆبەر یەکەمین کۆنگرەی(کۆنگرەی ئازادی وگۆڕانکاری)بەڕێوەچوو. لەم کۆنگرەدا راپۆرەدا چەندین بڕگەی جیاواز تاوتوێکرا لە چەشنی بڕگەی راپۆرتەکان؛ کە تێیدا چالاکی کارەکانی (ک.ئا.گ) لەماوەی ٦مانگی رابردوو، واتە لەکاتی راگەیاندنیەوە خرایە بەردەم ئامادەبووان. راپۆرتەکە کۆمەڵێک لەکاروچالاکیەکانی لەگەڵ پێناسەیەکی (ک.ئا.گ) پێشکەشکرا لەناوەوە و دەرەوەی عێراق، هەروەها هەڵوێستە سیاسیە جیاوازەکان لەبەرامبەر داکۆکیکردن لەئازادیە سیاسیەکان و گرتنی چالاکوانی بزووتنەوەی ناڕەزایەتیەکان لەبەسرە وبەغدا وناسریە، وبەشداریکردن لەپشتیوانی لە هاوپەیمانی ١٨٨ دژ بەهەموارکردنەوەی یاسای باری کەسێتی، وپشتیوانی هاوپشتی لەناڕەزایەتی بێکاران ودەرچووان وکرێکارانی نەوت. لەکوردستانیش بەشداری چالاکانە وکاریگەر بۆپشتیوانی لەهاوپەیمانی ١٨٨ ونارەزایەتیەکانی مامۆستایان وفەرمانبەران دژ بەدەستی دەستیکردن ولێبڕین ونەدانی مووچەکانیان، وبەشداریکردن لەناڕەزایەتیەکانی ناوچەی گەرمیان لەپێناودابینکردنی خزمەتگوزاریەکانیان.
- بڕگەی مەنشوری(ک.ئا.گ)؛ کەلەکۆبوونەوەکانی پێشووتردا کۆکبوون لەسەری، پێشکەشکرا وخرایە بەردەم کۆنگرە( کەبەرزترین ئۆرگانە) بۆئەوەی سەرنج وپێشنیاروگۆڕانکاری کۆتایی تێدابکرێت. بەزۆرینەی دەنگ، دەنگی پێدرا. “بڕگەی بنەما سیاسی ورێکخراوەییەکان(نیزامی داخلی)؛ گفتوگۆی چڕوپڕ بۆمادەکانی ناوی کرا. پاشان دەنگ لەسەرچوارچیوە گشتیەکەی درا، لەگەڵ وەرگرتنی هەموو ئەو زیادکردن وهەموارکردنەوە وسەرنجانەی لەکۆنگرەکەدا بۆی کرا.. “بڕگەی ئەولەویاتە سیاسی ورێکخراوەییەکان؛ گفتوگۆی دوورودرێژ لەسەربەندەکانی کران، وپاشان بەزۆرینە دەنگی لەسەردرا.. “بڕگەی بڕیارەکان؛ بەزۆرینەی دەنگ، لەسەر ئەم بڕیارانە دەنگدرا:
١/ لەرۆژی جیهانی بۆپشتیوانی لەگەلی فەلەستین، (ک.ئا.گ) پشتیوانی سیاسی ومەعنەوی خۆی بۆبەرەی کرێکاری یەکگرتوو بۆداکۆکیکردن لەگەلی فەلەستین رادەگەیەنێت.
٢/ وەستانەوە بەدژی وشکردنی زۆنگاوەکان وداکۆکیکردن لەژیان وگوزەرانی دانیشتوانەکەی.
٣/ داکۆکیکردن لەڕەشپێستانی بەسرە وخەباتیان دژ بەهەموو جۆرەکانی رەگەزپەرستی کەبەرامبەریان دەکرێت لەهەموو لایەنەکانی کۆمەڵگە.
٤/وەستانەوەی جەسوورانە دژ بەهەموارکردنەوەی یاسای باری کەسێتی وپشتیوانی لەهاوپەیمانی ١٨٨.
٥/ داکۆکیکردن لەدانی مووچەی مامۆستا وفەرمانبەران وخانەنشینان لە هەرێمی کوردستان، وکۆتاییهێنان بەهەموو جۆرەکانی دەستیدەستی پێکردن ودواخستن و نەدانی مووچەکان، وجیاکردنەوەی کێشەی مووچە لە ململانێیە سیاسیەکانی نێوان حزبەکان لەهەولێر وبەغدا(حکومەتی ناوەند وهەرێمی کوردستان.
” بڕگەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی ناوەندی؛ بڕیارلەسەر بەئەندامبوونی ٢٦ کەس درا بۆئەنجومەنی ناوەندی.
ئۆکتۆبەر: ئامانجی رێکخراوەکەتان چیە؟ رێکخراوەکەتان چ جۆرە رێکخراوێکە؟ مەیدانی هەڵسوڕانی کوێ دەبێت؟
ڕێبوار عارف: لە عێراقدا بە کوردستانیشەوە بۆشاییەکی گەورەی سیاسی لە گۆڕێدایە کە جیاواز لە جێگەوڕێگەی دەیان ڕێکخراو ئەحزابی سیاسی کە زۆربەی زۆری ئەم حیزب و لایەنانە خۆیان هۆکارو بەرپرسی ئەم هەموو قەیران و نائەمنی و وێرانکاری و گەندەڵی و بارگرانیەی کۆمەڵگای عێراقن بە کوردستانیشەوە، بۆیە لە وەها بارودۆخێکدا ئێمە بیرمان لە ڕێگەیەکی تری کار کردەوە کە بتوانێت وەلام بە پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییە بداتەوە لەسەر بنەمای دەخالەتگەریەکی خولقێنەرانە لە ڕوانگەیەکی شۆڕشگێرانەوە بۆ پێکهێنانی ئالوگۆڕ لەم کۆمەلگایەدا کە ئەو خەلکە لە بەهای ئینسانی و پاراستنی کەرامەتی خالیکراوەتەوە.
بۆیە لەمبارەوە ئێمە دەمانەوێ ڕێکخراوێکی جەماوەری سەرتاسەری شۆڕشگێڕانە لە ئاستی عێراقدا بنیادبنێن کەبتوانێت کۆی چین و توێژەکان و هەموو ماف و ئازادی و داخوازیەکانیان لە ئەستۆبگرێت. لێرەوە لە وەڵامی بەشێێک لە پرسیارەکەتان نزیک بینەوە کە ئاخۆ ئەم ڕێکخراوە چ جۆرە ڕێکخراوێکە؟!
ئێمە ئەمڕۆ لە هەموو گۆشەو کەنارێکی عێراق و کوردستاندا بە شێوازێکی پەرتوبلاو دەتوانین بڵین دەیان جۆری نارەزایەتی کاتی و خۆرسک و ناڕێکخراو دەبینین کە هەوێنی ناڕەزایەتیەکی گەورەی کۆمەلایەتی ناڕێکخراوە کە دەیان جار لە ڕێیپوان و خۆپیشاندانەکانیشدا بینمانن کە قوربانی گەورەیانداوە لەپێناوی داواکاریەکانیان، نموونەی بەرچاوی ئەم هەقیقەتە ناڕەزایەتیەکانی ١٧ شوباتی کوردستان و ڕاپەڕینی ئۆکتۆبەری ٢٠١٩ ناوەراست و خواروی عێراقە کە دەسەلات لە خوێنی هەلکێشا.
لە شێوازە بەرجەستەکەیدا ڕەنگە ئەم دوو نموونەیە بۆمان بسەلمێنێت ڕێکخراوێک کە دروستی دەکەین دەبێت سەرتاسەری بێت بتوانێت بە ئامادەییەکی تەواوەوە بە کارنامەو مەنهەجیەتێکی شۆڕشگێرانەوە پێبنێتە نێو شانۆی سیاسی ڕووداو ئاڵوگۆڕەکانی عێراق و ناوچەکەدا، بەتایبەت لەئێستەدا کە ناوچەکە دەستوپەنجە لەگەل ژانی لەدایکبوونێکی نوێدا نەرم دەکات و ئەگەر ئامادەو ڕێکخراو نەبین بەدووری نازانین کە کۆمەڵگای عێراق بە کوردستانیشەوە بەقۆناخێکی خوێناوی پڕ کارەساتدا تێپەڕێت و جارێکی تر سەرلەنوێ دووچاری تراژیدیای گەورە بینەوە.
ئۆکتۆبەر: ئێوە باس لەوەدەکەن کە جوگرافیای هەڵسورانی رێکخراوەکەتان سەراسەری عێراقە بە هەرێمی کوردستانیشەوە. دەکرێ دەربارەی شێوازی کار و هەڵسوڕانی رێکخراوەکەتان لە کوردستان و چۆنیەتی هاوئاهەنگکردنی کارو چالاکیەکانتان لەگەڵ بەشەکانی دیکەی عێراقدا روونکردنەوەمان بۆ بدەی؟
ڕێبوار عارف: بەڵێ لە ڕاستیدا یەکێک لە بابەت و بڕیارەکانی کۆنگرەی یەکەم لە کۆتایی مانگی ڕابردودا ئاماژەکردن بوو بە چۆنیەتی ئەنجامدانی کارەکانمان لە کوردستان بەوشێوەکارەی کە مومکین و وەلامدەرەوەیە بە ناوەڕۆکی پرسیارەکەتان، کە ئەویش بە جۆرێک استقلالی کارەکانمانە لە کوردستان لە فۆڕمی دروستکردنی ڕێکخراوی کوردستانی کۆنگرەی ئازادی و گۆڕانکاریدا بە حوکمی ئەو تایبەتمەندیەی کە ئێمە لەم ناوچەدا دەرگیرین لەگەلیدا لە مەسەلەی کێشەو قەیرانی مووچەوە بگرە تا دەگاتە داگیرکاری ولاتانی ناوچەکە، تا دەگاتە دەرگیربوونمان لەگەل حکومەتی هەرێمدا کە بەکردەوە دەکرێت بڵێین جەنگی ئێمە لەبەرامبەر بە دوو دەسەلاتدایە. بۆیە ئێمە لە هەنگاوی یەکەمدا لە ئایندەیەکی نزیکدا کۆنفرانسی کوردستان ئەنجام دەدەین، کە جیاواز لە نەخشەو بەرنامەو دیاریکردنی ئەولەویاتی خۆی هاوکات ڕابەری کوردستان. سەبارەت بەشێوازی کارمان لەگەل بەشەکانی تری عێراقدا جیاواز لەوەی لە هەرکارو کەمپەینێکی سەراسەریدا بێگومان ئێمەش وەک کوردستان بەشێک دەبین لەو جولانەوانە، هاوکات بە تەواوی تواناوە هەول دەدەین بۆ بەهێزکردنی هاوپشتی و گیانی هاوخەباتی لەسەراسەری عێراقدا. لە رووی ڕێکخراوەیشەوە ئێمە حەوت کەسمان لە رابەری ئەم ڕێکخراوەداین لە ئاستی عێراقدا کە ئەوەش مەیدانێکی تری بۆ ڕۆڵگێرانی خۆمان لەم ڕێکخراوەدا دەستەبەرکردوە.
ئۆکتۆبەر: بەرنامەی کار و هەنگاوەکانی داهاتووتان دوای بەستنی کۆنگرەی دامەزرێنەری رێکخراوەکە چی دەبێت؟ نزیك مەودا چی دەکەن و لە داهاتوودا چۆن بەردەوامی پێدەدەن؟ بانگەوازتان بۆ خەڵکی ناڕازی چیە؟
رێبوار عارف: لەباری سیاسیەوە گرنگترین ئەولەویەتی ئێمە دەخالەتگەری سیاسی و عەمەلیە لەنێو نارەزایەتیە جەماوەریەکاندا کە تێدا تەواوی هەوڵ و تەقەلای خۆمان بدەین بۆ ڕێکخستن و پەرەپێدان بە ناڕەزایەتیەکان و جولانی شەقام بۆ داکۆکیکردن لە ماف و داخوازیەکانیان، هاوکات هەول دەدەین بۆ فراوانکردنەوەی پانتایی کاری ڕێکخراوەی و ڕێکخستنی هەلسوڕاوان و ڕابەرانی ناڕەزایەتیە جەماوەریەکان . دیارە لەڕووی ڕێکخراوەیشەوە دروستکردنی دەستەی شارو ناوچەکان فروانکردنەوەی سنووری ڕێکخراوەیمان ئەرکێکی دەستبەجێ و گرنگە، ئەمە جگە لەوەی کە پیویستە بەرنامەی کارو و نەخشە ڕێگەی ڕۆشبمان هەبێت بۆ بەئەنجام گەیاندن و کارکردن لەسەر یەک بەیەکی بڕیارنامەکانی کۆنگرە.
دواجار بانگەوازی ئێمە بۆ خەلکی کوردستان وردبینی و چاوکراوەییکی جیدیە سەبارەت بە بارودۆخی ناوچەکەو ئەگەری هەر گۆڕانکاریەک و خۆئامادە کردن بۆ ڕووبە ڕووبوونەوەی هەر دۆخێکی نەخوازراو ، بۆیە ڕێکخراوبوون کلیلی بەدەستەوە گرتنی هەر ئیبتیکارو خۆپاراستنێکیشە لە هەر مەترسیەک کە دەتوانێت ئەنجامی یەکجار خراپ و زیانباری هەبێت، بۆیە لە ڕادەبەدەر گرنگە کە خۆمان لە ڕیزەکانی کۆنگرەی ئازادیدا ڕێکبخەین و پەیوەست بین بەم ڕێکخراوەوە بۆ بەهێزکردنی خەبات و تێکۆشانمان.
ئۆکتۆبەر: پەیوەندیتان لەگەڵ دەسەڵات، حزبە سیاسیەکان و رێکخراوەکانی دیکەدا چۆن و لەسەر چ بنەمایەك دەبێت؟
ڕێبوار عارف: جیاواز لەوەی کە ئێمە هیچ جۆرە پەیوەندیەکی ڕەسمی و ناڕەسمیمان نیە لەگەل دەسەلات و حیزب و لایەنەکانداو وە لەڕاستیدا کاری بنەڕەتی ئێمە ڕاوەستانەوەو هاتنەمەیدانە دژ بە هەر سەرکوتگەری و ناعەدالەتی و بێمافیکردنێک لەلایەن دەسەلات و هەر حیزب و لایەنێکەوە، بەلام دەکرێت و ئاساییە لەسەر داخوازیەکانی شەقام ماف و ئازادیەکانی ئەو خەلکە لە داهاتوودا هەر جۆرە بەرکەوتەیەکی ئاشکراو ڕۆشنمان هەبێت، دەکرێت حیزب و لایەنێک بەوڕادەی کە لەپال خواست و داواکاریەکی شەقامدا خۆی دەبینێتەوە پێزانینی ئێمەش دەربارەی ئەو هەلوێستەیان ڕوو بەخۆیان ببیننەوە!
