hkkurdistan
جه‌مال موحسین
١٠ ی حوزه‌یرانی ٢٠٢٤
ڕۆژی ١\٦ و له‌یادی دامه‌زراندنی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستاندا، مه‌لا به‌ختیار په‌یامێكی ڤیدیۆیی بڵاوكرده‌وه. بەجیا له‌وه‌ی كه ئامانجی ئه‌و بۆ خۆبەخاوه‌نزانینی یه‌كێتی و مه‌سه‌له‌كانی تری له‌م په‌یوه‌نده‌وه چییه له‌م په‌یامه‌یدا، ئه‌وه‌ی لێره‌دا ئه‌مه‌وێ قسه‌یه‌كی كورتی له‌سه‌ر بكه‌م باسی ئه‌و قسه‌یه‌یه‌تی سه‌باره‌ت به تاڵانیه‌ك كه یه‌كێتی و ده‌سه‌ڵاتی كوردایه‌تی ساڵه‌هایه ئه‌نجامی ئه‌ده‌ن و مه‌لا به‌ختیار تازه دانی پێدائه‌نێ. ئه‌و به‌ڕێزه له به‌شێك له وته‌كانیدا ئه‌ڵێ: ’’ بەبڕیاری به‌ره‌ی كوردستانی، هه‌موو حیزبه‌كانی به‌ره‌ی كوردستانی به چه‌پ و ڕاسته‌وه، كوردستانیان تاڵان ئه‌كرد، ئه‌یانبرده سه‌ر حدود. گومرگیان ئه‌كرد، گومرگه‌كه‌شیان لەبه‌ینی خۆیاندا دابه‌ش ئه‌كرد. ئه‌م نه‌ریته یه‌كه‌مین چركه‌ساتی تێكشكانی مه‌ناعه‌تی شۆڕشگێڕانه له مێژووی نوێ له تاڵانیه‌كانی به‌ره‌ی كوردستانیه‌وه ده‌ست پێده‌كات. ئه‌و ئاوه‌ی كه له‌وكاته‌دا ١٩٩١ ڕژێنرا، ئه‌و هه‌زاران سه‌یاره‌یه‌ی برا و فرۆشرا، ئه‌و سه‌دان بوڵدۆزه‌ر و گرێده‌رانه‌ی برا و فرۆشرا، ئه‌و هه‌موو ئامێرانه‌ی برا و فرۆشرا، ئه‌وانه‌ی بوون به چینی چه‌ته‌ی ئه‌و كاته، وه‌ك چینی چه‌ته مانه‌وه و ورده ورده كه حكومه‌تیش دامه‌زرا لەناو حكومه‌ت و له ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌ت تائێستا مانه‌وه و تا ئێستا به‌رده‌وامه…‘‘
له‌م نووسینه‌دا مه‌به‌ست له‌سه‌ر ڕاستی و سه‌لماندنی ئه‌م دانپیانانه‌ی ناوبراو نییه. هه‌ر له‌سه‌ره‌تای كۆنترۆڵ په‌یداكردنی به‌ره‌ی كوردستانییه‌وه، خه‌ڵك ئه‌وه‌ی بینی له‌وكاته‌وه دزینی پێداویستیه‌كانی ژیانی چۆن بووه ملیۆنه‌ها دنیار و تمه‌ن و دۆلار و چووه گیرفانی گه‌وره به‌رپرسانی به‌ره‌وه. نه تاڵانی ئه‌و كاته و نه دزی و چه‌ته‌یی درێژایی ٣٣ ساڵ ده‌سه‌ڵاتدارێتی و ئێستاشیان پێویستییه‌كی به‌وه ماوه كه كه‌سێكی وه‌ك مه‌لا به‌ختیار نیشانی بدات. به‌داخه‌وه خه‌ڵك به مه‌رگی ڕۆڵه‌كانی و بوون به قوربانی چه‌ند نه‌خۆشییه‌ك كه ئه‌سڵه‌ن ساڵه‌هایه چاره‌ی هه‌یه، ڕاستیی تاڵانی و بڕۆیی ده‌سه‌ڵاتی بۆ سه‌لماوه و بە پێست و خوێن ئەزمونی کردوە، بگره ناڕه‌زایه‌تی گه‌وره‌ی له دژ ده‌ربڕیوه. قسه‌ی سه‌ره‌كی ڕوو به مه‌لا به‌ختیار ئه‌وه‌یه كه ئه‌وكات خۆی له كوێی ئه‌و هاوكێشانه‌دا بووه و دوای ئه‌وه‌ش له‌كوێدا وه‌ستاوه؟ ئه‌و به‌خۆی و ئاڵای شۆڕشه‌كه‌یه‌وه خۆیكرد به‌ناو یه‌كێتیدا و هه‌ر له‌وكاته‌وه پێگه‌ی سه‌ركردایه‌تی و مه‌كته‌بی سیاسی و ته‌نانه‌ت جێمتمانه‌ی جه‌لال تاڵه‌بانی پێدرا، كه وه‌ك خۆی ئه‌ڵێ:” یه‌كێتی تێكه‌ڵ به ده‌سه‌ڵات بوو”؛ یانی به ده‌سه‌ڵات و میلیشیاكه‌ی ده‌ستی، ده‌ستیان خسته قوڕگی خه‌ڵكی هه‌ژار و ماندووكراوی ده‌ستی گه‌مارۆی ئابوری جیهانی و ڕژێمی به‌عس. له‌كاتێكدا كه خه‌ڵك موحتاجی فه‌رده‌یه‌ك ئارد و چه‌ند مشت خواردن بوو بۆ مناڵه‌كانی، ئه‌و به‌ناو ’’شۆڕشگێڕانه‘‘ی شاخ پلانی تاڵانكردنی سوچ و كه‌له‌به‌ری ئه‌م وڵاته‌یان دائه‌نا و هه‌ر به لوله‌ی تفه‌نگه‌كانیشیان تاڵان و بڕۆییه‌كه‌ی خۆیان ئه‌پاراست. هه‌موو ئه‌و ده‌سه‌ڵات و شێواز و میكانیزمانه‌ی كه ده‌سه‌ڵاتی كوردایه‌تی ئه‌و چه‌تگه‌رێتیه‌یان پێده‌كرد، مه‌لا به‌ختیار و چه‌ندین به‌رپرسی گه‌وره‌ی وه‌ك ئه‌وی تێدا به‌شداربوون.
له‌وكاته‌وه و تاكو پێش مه‌رگی تاڵه‌بانی، مه‌لا به‌ختیار كاربه‌ده‌ستی ده‌ستڕۆیشتووی ناو یه‌كێتی و ده‌ستە‌ڕاستی سكرتێره‌كه‌یان بووه. دوای ئه‌وه‌ش تاكو كۆنگره هه‌ر به‌هره‌مه‌ند بووه له پۆست و پێگه‌ی باڵا. ناكرێ و ناتوانێ ئێستا به‌هۆی نه‌دانی پله‌وپۆست و خاڵیكردنی جێپێیه‌وه له‌ناو یه‌كێتیدا، كه گوایه په‌رده له‌سه‌ر شتی شاراوه هه‌ڵئه‌داته‌وه، خۆی وه‌ك لایه‌نگر له ده‌نگی ناڕازی خه‌ڵك ده‌ربخات. ئه‌گه‌ر ئێستا به‌م قسانه‌ی ئه‌یه‌وێ بڵێت كه ئه‌و ڕاسته‌وخۆ یه‌كێك نه‌بووه له‌و تاڵانییه‌دا، ئه‌بێ ئه‌وه بزانێت كه خه‌ڵك ئه‌سڵه‌ن بۆشی پرسیار نییه كه بۆچی له به‌رامبه‌ریدا بێده‌نگ بووه به‌تایبه‌تی كه ئه‌ویش له پله‌وپایه‌ی باڵای یه‌كێتیدا بووه. ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ به‌رپرسیاره له هه‌موو ئه‌و دزی و جه‌رده‌ییه‌ی ده‌سه‌ڵات كه بۆته مه‌رگی خه‌ڵكی هه‌ژار و بێبه‌ش.
ئه‌سڵه‌ن كاتێك ئێمه كۆمۆنیسته‌كان له‌سه‌ره‌تای ده‌سه‌ڵاتگرتنی بزووتنه‌وه‌ی كوردایه‌تیه‌وه ناوه‌ڕۆكی چینایه‌تی ئه‌م هێزانه‌مان نیشان ئه‌دا و جیاوازی ئه‌وان له خه‌ڵكی كرێكار و زه‌حمه‌تكێشمان ئه‌خسته به‌رده‌م كۆمه‌ڵگه، هه‌ر ئه‌و یه‌كێتیه‌ی كه مه‌لا به‌ختیار له باڵاترین پله‌یدا بوو و ئێستا وا دیاره په‌رۆشی ئه‌وه‌یه ئه‌و یه‌كێتیه نه‌ماوه جێگه‌یه‌ك بۆ ئه‌و بهێڵێته‌وه، كه‌وتنه ڕاوه‌دونان و زیندانیكردن و ئه‌زێتدانی ئێمه. خۆ مێژووی ده‌سه‌ڵاتی كوردایه‌تی ته‌نها به دزی و تاڵانی نه‌ناسراوه، سه‌ركوتیش به‌شێكی جیانه‌كراوه‌ی پێكهاته‌كه‌یه‌تی.
مه‌لا به‌ختیار له‌ئێستادا كه ده‌سه‌ڵاتی كوردایه‌تی بەگشتی و یه‌كێتیش به‌تایبه‌تی له‌به‌رامبه‌ر دۆخێكدایه كه خه‌ڵك به دوژمنی چینایه‌تی خۆی ئه‌زانێ، به‌مجۆره په‌یامانه ئه‌یه‌وێ یه‌كێتی و ده‌سه‌ڵات لانیكه‌م له‌ژێر نه‌فره‌تی خه‌ڵك ده‌ربكات. قه‌یرانێكی ده‌سه‌ڵاتی و ئابوری كه یه‌كێتی تێیكه‌وتووه به سه‌د په‌یامی پاڕانه‌وه‌ی له‌م چه‌شنه‌ی مه‌لا به‌ختیار كه‌م نابێته‌وه. لەڕوانگه‌ی خه‌ڵكه‌وه یه‌كێتی وه‌ك به‌شێك له ده‌سه‌ڵاتی ئه‌م ٣٣ ساڵه، یه‌كێكه له سه‌رچاوه‌كانی هه‌ژاری و نه‌هامه‌تی و نه‌گبه‌تی بۆ جه‌ماوه‌ری كرێكار و زه‌حمه‌تكێش و بێبه‌ش. نه‌مانی تاڵانی و جه‌رده‌یی و گه‌نده‌ڵیش له وشككردنی سه‌رچاوه‌كه‌یه‌وه ئه‌كرێت.
