مانیفێستی نوێی بزووتنەوەی (هێلەک زەردەکان) …

بزوتنەوەی هێلەك زەردەکان لە فەرەنسا کە نزیکەی ساڵێك بەسەر سەرهەڵدانیان دا تێدەپەڕێ، مانیفێستێکی نوێێان بڵاوکردۆتەوە کە لە ٢٥ خاڵ پێکهاتووە. لەو مانیفێستەدا ڕوانگەی خۆیان بۆ پرسە سیاسی و ئابوریەکانی کۆمەڵگای فەرەنسا خستۆتەڕوو. شایانی وتنە کە ئەم مانیفێستە نوێیە بەبەراورد بە مانیفێستی پێشوویان ڕادیکاڵ تر و پوختەتر دەردەکەوێت. لە مانیفێستی پێشوودا بوونی کاریگەری بزوتنەوە ڕاستڕەوەکانی بۆرژوازی فەرەنسا بەسەر ئەم بزوتنەوەیەوە هەست پێدەکرا. بەلام ساڵێك لە تێکۆشان و بەرەنگاربوونەوە، بزوتنەوەکەی هەرچی زیاتر لە جەوهەرە چینایەتی و دژی سەرمایەداریەکەی نزیكتر کردۆتەوەو خواستەکان و بەرنامەکەشی ڕادیکاڵتر بۆتەوە.

مانیفێستی هێلەک زەردەکان( پوختە)
ئابوری / کار:

*  دیاریکردنی رێژەی باج بەپێی دەستور بە٢٥٪

*  زیادکردنی لانی کەمی مووچەی خانەنشینی و دەستبەری کۆمەڵایەتی بە رێژەی ٤٠٪
*  دامەزراندنی ژمارەیەکی زیاتر لە کەرتی حکومیدا بەمەبەستی دامەزراندنەوەی خزمەتگوزاریە گشتیەکان
* دەستکردن بە پرۆژەی گەورەی بیناسازی بەمەبەستی دابینکردنی خانوو بۆ(٥) ملیۆن کەسی بێخانەو لانە، هەروەها سزادانی ئەو بەرپرسە ئیداری و حکومیانەی کە خەڵك لەسەر شەقامەکان جێدەهێڵن.

* بەشبەشکردنی بانکە زەبەلاحەکان و جیاکردنەوەی بانکە خزمەتگوزاریەکان لە بانکە وەبەرهێنەرەکان.
* هەڵوەشاندنەوەی ئەو قەرزانەی بەهۆی رێژەی زۆری سوودەوە لەسەر خەڵك کەڵەکە بووە

سیاسەت:
* هەموارکردنی دەستور بۆ پارێزگاری لە بەرژەوەندی خەڵك، لەوانە ئەو رێفراندۆمانەی کە دەبێ جیبەجێبکرێن.
*رێگاگرتن لە گروپەکانی فشار و خاوەن بەرژەوەندیە تایبەتەکان لەوەی بتوانن بڕیاری سیاسی بدەن.
* Frexit:  (فرێکزیت) واتە چوونەدەرەوەی فەرەنسا لە یەكێتی ئەوروپا، بەمەبەستی گێڕانەوەی سەروەری ئابوری و سیاسی و دراوی( واتە، رێزگرتن لە ئەنجامی ڕایفراندۆمی ساڵی ٢٠٠٥، کاتێك فەرەنسا دەنگی دا لە دژی پەیماننامەی دەستوری یەکێتی ئەوروپا، کە دوای ئەوە ناوەکەی گۆڕدرا بۆ پەیماننامەی لیشبۆنە، و خەڵکی فەرەنسا پشتی تێکرد)
* وەستانەوە لە دژو ڕێگانەدان بە خۆدزینەوە لە باج لەلایەن سوپەر دەوڵەمەندەکانەوە
* کۆتاییهیانی دەستبەجێ بە تایبەتیکردن، دوبارە خۆماڵیکردنەوەی دامەزراوە گشتیەکان، وەکو ڕیگاوبان و فڕۆکەخانەکان و هێڵی ئاسن و .. تاد.
* لابردنی هەمووجۆرە ئایدیۆلۆژیایەك لەناو وەزارەتی خوێندن و فێرکردن ، کۆتاییهێنان بەهەمووجۆرە تەکنیکێکی تێکدەرانەی خوێندن و فێرکردن
* زیادکردنی میزانیەی یاساو نیزام بەرێژەی چوارهێندە و دانانی کاتێکی دیاریکراو بۆ پرۆسەی دادگاییەکان. فەراهەمکردنی دەستڕاگەیشتنی هەمووان بە سیستەمی دادوەری
* هەڵوەشاندنەوەی ئیحتکار(مۆنۆپۆڵ)کردنی میدیاو دەستوەردانی لە کاری سیاسیدا. دابینکردنی دەستڕاگەیشتنی هەمووان بە میدیا و دەستبەرکردنی جیاوازیی بیروڕا. کۆتاییهێنان بە چەواشەکاری میدیایی(editorial propaganda)
* دابینکردنی ئازادیی هاوڵاتیان بەوەی کە بەدەستور هەرجۆرە دەستێوەردانێکی دەوڵەت لە بڕیاری خەڵك سەبارەت بە خوێندن و تەندروستی و کاروباری خێزانەوە، بەتەواوی قەدەغە بکات.
تەندروستی و ژینگە:
* ڕێگانەدان بە زووبەسەرچوونی ئەنقەستی کاڵاکان- وەرگرتنی گەرەنتی لە بەرهەمهێنەرانی کاڵاکان کە دەبێ کاڵاکانیان بۆماوەی(١٠) ساڵ بەسەرنەچێت، هەروەها ئەدەواتی یەدەکی ئەوکاڵاو کەرەستانەش لەو ماوەیەدا دەست بکەون.
* قەدەغەکردنی هەرجۆرە بوتڵێکی پلاستیکی و هەموو جۆرە پاکەت و قوتویەکی پلاستیکی..
* کەمکردنەوەی دەستێوەردانی کۆگا گەورەکانی دەرمان لە تەندروستی گشتی و بەتایبەتی لە خەستەخانەکاندا.
* قەدەغەکردنی بەروبوومە کشتوکاڵیە دەسکاریکراوە بۆماوەییەکان، دەرمانی دژی مێروو کە دەبنە هۆی شێرپەنجە و هەموو ئەو نەخۆشیانەی بەهۆی دانەوێڵەوە توشی مرۆڤ دەبێت(endocrine disruptors and monocrops)
* دوبارە پیشەسازیکردنەوەی فەرەنسا( بەم پێیە کەمکردنەوەی هاوردەکردن و لە ئەکامیشدا کەمکردنەوەی پیسبوونی ژینگە).

کاروباری دەرەوە
* کۆتاییهێنان بە بەشداری فەرەنسا لە شەڕە دەرەکیە دوژمنکاریەکاندا و هاتنەدەرەوە لە پەیماننامەی (ناتۆ)
* کۆتاییهێنان بە تاڵانکاری و دەستێوەردانی- سەربازی و سیاسی- لە “فرانكافريك”، کە وا دەکات ئەفریقا بە هەژاری بمێنێتەوە. گێڕانەوەی دەستبەجێی سەربازە فەرەنسیەکان. دامەزراندنی پەیوەندی لەگەڵ دەوڵەتە ئەفریقیەکاندا لەسەر بنەمای یەکسان و بەرامبەر
* رێگاگرتن لە کۆچکردنی ئەو کەسانەی کە ناتوانن لەگەڵ کۆمەڵگای فەرەنسادا هەڵبکەن و تێکەڵ بن، بەهۆی ئەو قەیرانە شارستانیە قووڵەی کە ڕوبەڕومان بۆتەوە.
* رێزگرتنی تەواوی یاسای نێودەوڵەتیەکان و ئەو پەیماننامە نێودەوڵەتیانەی کە واژۆمان کردوە…

 وەرگێرانی بۆ کوردی: موحسین کەریم

ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٦٦ی بەرواری ١٥ دیسەمبەری ٢٠١٩ دا بڵاوبۆتەوە